10 ár í dag frá því að hafist var handa við endurbætur á Faktorshúsinu Hæstakaupstað

5.júní 1998 - 5.júní 2008!  Í dag eru 10 ár síðan hafist var handa við formlegar endurbætur á Faktorshúsinu í Hæstakaupstað.  Þá var farið út með kúbein og byrjað á að losa járnklæðninguna utan af "bíslaginu", síðan var tekið utan af sjálfu húsinu. 

Ég set hér með nokkrar myndir frá því herrans ári 1998, en þá mátti sjá hvers konar byggingu er um að ræða.

Megnið af húsinu er stokkabyggt, bjálkahús, en þegar búið var að "opna pakkann" kom í ljós að upphaflega húsið (1788) var stærra en menn héldu.  U.þ.b. 1/4 af húsinu er viðbygging, sennilega frá því um 1830, "bindingsverk".  Þar voru steinhleðslur inni á milli tréstoða.  Stór hluti af steinunum voru gamlir múrsteinar, en að auki var mikið af fjörugrjóti með múrbindingu.

Ástandið á yngri hluta hússins var mun verra, en það samræmdist því sem menn bjuggust við.

Það þurfti að endurnýja allt timburverk í útveggjum, þar sem bindingsverkið var og megnið af vesturhliðinni.  Allar innveggjaklæðningar voru losaðar frá og settar í geymslu ásamt gluggum og gluggaáfellum. 

Því næst hófst vinna við nýjar undirstöður, steinhleðslu undir allt húsið, nýtt fótstykki, stoðir í útveggina,  aðra en upprunalegu bjálkaveggina.

Inni í húsinu var steyptur klefi, rammgerður, frá 4. áratug síðustu aldar.  Það þurfti ýmis tæki og tól, þ.á.m. loftpressu til að vinna á því mannvirki.  Það tók u.þ.b. viku fyrir nokkra menn, aðallega tvo að vinna á "búrinu hennar Láru"!

Ég man alltaf orð eins Ísfirðings sem sagði að við værum biluð (sennilega mikið til í því!) að byrja neðst og skilja efri hæðina og þakið eftir!  Hann hefði aldrei séð slíkar aðferðir áður! 

Ég held að það gerist nú varla oft að hús, eins og þetta sé tekið í gegn, reyndar telst Faktorshúsið einstakt fyrir margra hluta sakir, t.d.: Er það eina húsið sem eftir stendur frá tímum Björgvinjarmanna (þau voru átta) og fyrsta húsið á Íslandi sem vitað er að hafi verið málað.

Fyrir þá sem halda það ákveðna "tísku að mála gömul hús gul"! Það voru tekin litasýni af gömlu klæðningunni, sem var undir blikkklæðningunni á Faktorshúsinu og er það liturinn sem notaður var að utan.